รูปแบบงานวิจัย 
          เป็นการวิจัยเพื่อพัฒนากระบวนการจัดการเรียนการสอน

ที่มาและความสำคัญ
          ในการจัดการเรียนการสอนรายวิชาชีววิทยา ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2560 พบปัญหาในด้านการจัดการเรียนการสอน ซึ่งได้ข้อมูลจากการสัมภาษณ์ผู้เรียนในชั้นเรียน การสังเกต และการรวบรวมข้อมูลต่อเนื่องในแต่ละปีการศึกษา  มีดังนี้ คือ           
          1.ปัญหาการสอนที่ไม่ต่อเนื่องตามกำหนดการสอนเนื่องจากการมีวันหยุดและกิจกรรมนอกปฏิทินวิชาการเข้ามาแทรกทำให้นักเรียนในแต่ละห้องเรียนไม่เป็นไปตามแผนที่กำหนดไว้           
          2.ปัญหาการสอนที่ไม่ต่อเนื่องทำให้นักเรียนลืมเนื้อหา มองเค้าโครงภาพรวมของเนื้อหาไม่ได้ ทำให้สรุปประเด็นสำคัญของแต่ละหน่วยเนื้อหาไม่ได้ เมื่อยกตัวอย่าง ในเนื้อหาหรือวิเคราะห์เหตุการณ์สถานการณ์ปัญหาต่างๆไม่สามารถวิเคราะห์และคิดรวบยอดได้ส่งผลต่อคะแนนเก็บในแต่ละหน่วยและ ส่งผลต่อผลสัมฤทธิ์ของนักเรียน
         3. สอนไม่ทันในหน่วยเนื้อหาสุดท้ายของบทเรียน
         4.ผลงานของนักเรียนไม่ประณีตและไม่ถูกต้องตามหลักวิชาการเนื่องจากไม่เข้าใจเนื้อหาและหลักการของเรื่อง

กรอบแนวคิดหลักของ Concept to explain
          คือ การสอนในส่วนเนื้อหาให้ต่อเนื่องสมบูรณ์ และจบบทเรียนให้รวดเร็วที่สุดโดยนักเรียนไม่ต้องจดบันทึกแต่สามารถมองเห็นสาระสำคัญของเรื่องได้ เมื่อนักเรียนสามารถมองเห็นองค์รวมของเรื่อง จะสามารถมองเห็นและเข้าใจตัวอย่างอื่นในบทเรียนได้ง่าย ทำให้ไม่ต้องใช้เวลามากในการศึกษาในแต่ละกิจกรรม     
          หลังจากที่จัดการเรียนการสอนโดยเน้นการสร้างองค์รวมของความรู้ในแต่ละบทหรือที่เรียกว่า Concept แล้วลำดับต่อไปจะเป็นการอธิบาย (Explain) ซึ่งขั้นตอนนี้นักเรียนจะได้เรียนรู้ตัวอย่าง แบบฝึก สืบค้น ทำกิจกรรม หรือทดลองง่ายด้วยตนเองเป็นพื้นฐานความรู้และ Concept ที่ได้รับมา ซึ่งขึ้นตอนนี้แล้วแต่ว่าครูท่านใดจะออกแบบเมื่อผ่านขั้นตอนของ Concept และ Explain แล้วนักเรียนทำการทดสอบวัดผล

      ข้อดีของ Concept to Explain คือ

1. นักเรียนเชื่อมโยงความรู้กับประสบการณ์ เหตุการณ์ใหม่ๆได้อย่างรวดเร็ว
2. สามารถต่อยอดความรู้ใหม่ได้อย่างรวดเร็ว
3. สามารถออกแบบชิ้นงานได้สวยงามถูกต้องเนื่องจากเข้าใจ concept ของเรื่อง
4. ใช้ทรัพยากรได้อย่างคุ้มค่าเนื่องจากลดการลองผิดลองถูกในการศึกษาแต่เป็นผลงานที่เป็นการต่อยอดความรู้จึงเกิดผลงานที่มีคุณค่าและเป็นผลงานคัดสรรจากความรู้ความคิดของนักเรียนเอง

      ข้อจำกัดของ Concept to explain คือ
      1.เนื้อหาของเรื่องต้องไม่ซับซ้อนมากจนเกินไป
      2. ครูต้องมีความชำนาญและแม่นยำในเนื้อหา

วัตถุประสงค์ของการวิจัย

1. ศึกษารูปแบบการจัดการเรียนการสอนเพื่อแก้ปัญหาการสอนไม่ต่อเนื่อง สอนไม่ทัน ในหน่วยเนื้อหาสุดท้ายของบทเรียน

ประชากร
      คือนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2560 โรงเรียนปทุมราชวงศา อำเภอปทุมราชวงศา จังหวัดอำนาจเจริญ

กลุ่มตัวอย่าง
       คือ นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/2 ที่เรียนรายวิชาชีววิทยา ในภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2560 โรงเรียนปทุมราชวงศา

เครื่องมือ
         1. แผนการสอนรายวิชาชีววิทยาเรื่อง มนุษย์กับความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อม
         2. แบบทดสอบเรื่อง มนุษย์กับความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อม

วิธีการและขั้นตอน
        1. ออกแบบแผนการสอนที่เน้น concept ในเนื้อหาเรื่อง มนุษย์กับความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อมโดยกำหนดให้ ใช้เวลา 3 ชั่วโมง โดยชั่วโมงที่ 1-2 กำหนดสอน Concept ของเรื่อง ส่วนชั่วโมงที่ 3 จัดกิจกรรมให้นักเรียนได้ Explain และให้การบ้านไปออกแบบชิ้นงานและจัดทำแบบทดสอบวัดผลเรื่องมนุษย์กับความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อม
        2. ครูชี้แจงนักเรียนให้เข้าเรียนโดยพร้อมเพรียงกันและให้เตรียมหนังสือแบบเรียนมาในชั่วโมงที่จะสอน Concept
        3. สอน Concept ของเรื่องให้จบภายใน 2 ชั่วโมง ตามกำหนดการ
        4. ออกแบบกิจกรรม ยกตัวอย่างเหตุการณ์ให้นักเรียนได้วิเคราะห์โดยใช้ Concept ที่ได้รับมาอธิบายเหตุการณ์ กระตุ้นให้ผู้เรียนคิดสร้างสรรค์ออกแบบชิ้นงานที่จะสามารถสะท้อนถึงความเข้าใจ ในบทเรียนนี้ ให้นักเรียนออกแบบสมุดเล่มเล็ก เรื่อง มนุษย์กับความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อม ครูตรวจสอบผลงานผู้เรียน
        5.นักเรียนสอบวัดผลความรู้ เรื่อง มนุษย์กับความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อม

ผลที่เกิดขึ้น
จากการสอบวัดผลความรู้ เรื่อง มนุษย์กับความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อม จำนวน 30 ข้อกับนักเรียนกลุ่มตัวอย่างจำนวน 36 คน โดยมีเกณฑ์การผ่านที่ 15 คะแนน
ตาราง 1 แสดงผลการทดสอบวัดความรู้ เรื่อง มนุษย์กับความยั่งยืนของสิ่งแวดล้อมของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6/2

จากข้อมูลพบว่านักเรียน จำนวน 36 คนสอบผ่านเกณฑ์ที่กำหนดจำนวน 34 คน คิดเป็นร้อยละ 94.44 โดยมีคะแนนเฉลี่ย () เท่ากับ  18.19 คะแนน

สรุปผลการศึกษา
        การวิจัยในชั้นเรียนเรื่อง Concept to Explain มีวัตถุประสงค์เพื่อ ศึกษารูปแบบการจัดการเรียนการสอนเพื่อแก้ปัญหาการสอนไม่ต่อเนื่อง สอนไม่ทัน ในหน่วยเนื้อหาสุดท้ายของบทเรียน
โดยได้ดำเนินการออกแบบแผนการสอนที่เน้น concept และจัดกิจกรรมที่ช่วยให้นักเรียนได้ explain เนื้อหา จากนั้นทำการสิอบวัดผลความรู้ พบว่านักเรียน จำนวน 36 คนสอบผ่านเกณฑ์ที่กำหนดจำนวน 34 คน คิดเป็นร้อยละ 94.44 โดยมีคะแนนเฉลี่ย () เท่ากับ  18.19 คะแนน

ข้อเสนอแนะ

1. การศึกษาในครั้งนี้เป็นเพียงแนวทางเพื่อใช้แก้ปัญหาที่เกิดขึ้นในชั้นเรียนในระหว่างการจัดการเรียนการสอนเพื่อเป็นแนวทางในการศึกษาเพื่อทดสอบประสิทธิภาพประสิทธิผลต่อไป
2. การจัดการเรียนการสอนในลักษณะ Concept to explain สามารถประยุกต์ใช้กับการเรียนการสอนเพื่อมุ่งให้เกิดนวัตกรรมเพราะนักเรียนสามารถใช้Concept ของเรื่องไปต่อยอดชิ้นงานได้รวดเร็ว ใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่าเนื่องจากมีความเข้าใจองค์รวมของเรื่องก่อนที่จะลงมือทำ